Fase 0-4 jaar: Ontdekken
Wat kan je allemaal tegenkomen in deze fase en hoe ondersteun je je kind?
0-4 jaar – ontdekken
Baby’s kunnen hun eigen geslachtsdeel gaan aanraken. Dat gebeurt in het begin niet expres, maar toevallig.
Peuters zijn zich al meer bewust van hun eigen lichaam. Ze leren dat ze een jongen of een meisje zijn en ze zijn nieuwsgierig naar het lichaam van anderen. Ook zoeken ze grenzen op door bijvoorbeeld ‘vieze’ woorden te roepen als poep en piemel. Je kunt dit gedrag negeren, hier juist ruimte voor geven of erom lachen, dan stopt het gedrag vanzelf.
Kleuters stellen vaak vragen, zoals waar baby’s vandaan komen. Door vragen te beantwoorden, neem je je kind serieus en weet je kind dat het met vragen bij jou terecht kan. Kleuters leren ook veel van elkaar. Met spelletjes, zoals doktertje of vadertje en moedertje, ontdekken ze al spelend hun lichaam en het verschil tussen jongetjes en meisjes. Dit gedrag is normaal en past bij een gezonde ontwikkeling.
Ouders aan het woord
-
''Mijn kind heeft een tijdlang geen afscheid willen nemen van opa en oma.''
”Ik zag dat het mijn ouders kwetste dat zij geen knuffel wilde geven. Dat vond ik vond lastig. Ik heb het met haar besproken en nu geeft ze mijn ouders een high five wanneer ze weggaan. Die knuffel komt wel weer wanneer ze er zin in heeft.”
Als ouder kun je je kind op deze leeftijd:
- knuffelen zodat het zich geborgen en veilig voelt
- emoties zoals verdriet, boosheid en blijheid duidelijk uitleggen
- de ruimte geven om spelenderwijs het eigen lichaam te leren kennen
- vertellen hoe alle lichaamsdelen heten, ook de piemel en vulva
- informatie geven over het lichaam
- vertellen waar baby’s vandaan komen
- sociale regels leren over welk gedrag wel of niet oké is, zoals wanneer het aanraken van het eigen geslachtsdeel wel en niet kan
Lichamelijke ontwikkeling
Al op hele jonge leeftijd ontdekken baby’s en peuters hun eigen lichaam. Sommige jongetjes kunnen een erectie (stijf piemeltje) krijgen. Dat ontstaat spontaan of als lichamelijke reactie en heeft niets te maken met seksuele opwinding. Als ouder kun je je kind hierbij begeleiden. Bijvoorbeeld door te leren wanneer het aanraken van het eigen geslachtsdeel wel of niet gepast is. Belangrijk is om je kind ook te vertellen dat dit een privéplekje is, waar nooit iemand anders zonder toestemming van je kind aan mag zitten. Je kind mag dat dus ook niet bij anderen. Het is ook belangrijk om je kind mee te geven dat volwassenen nooit iets seksueels met kinderen mogen doen. En dat als er iets vervelends gebeurt ze dit altijd mogen vertellen aan jou of iemand anders die ze vertrouwen.
Relationele ontwikkeling
Lichamelijk contact, door bijvoorbeeld te knuffelen of te stoeien, versterkt het zelfvertrouwen van je kind. Een kind dat veel geknuffeld wordt, zal later positiever over zichzelf en het eigen lichaam denken dan een kind dat bijna nooit liefdevol wordt vastgepakt.
- Vanaf ongeveer twee jaar kunnen de meeste peuters de borsten, piemel en vulva benoemen en kennen ze de verschillen tussen jongens en meisjes.
- Vanaf 3 jaar weten kinderen of ze zelf een jongen of een meisje zijn. Soms denken ze dat dit later nog kan veranderen.
- Als kinderen vier jaar zijn, kunnen ze zich steeds beter inleven in andere kinderen. Kleuters spelen met jongens en meisjes. Wel spelen ze vaak naast elkaar en minder met elkaar.
- Kinderen gaan zich meer gedragen zoals zij denken dat meisjes en jongens zich ‘horen’ te gedragen. Kinderen die daar niet aan voldoen, kunnen ze vreemd vinden.
Benieuwd naar situaties die zich op deze leeftijd kunnen voordoen en hoe je daarmee kunt omgaan?
Meer weten over deze ontwikkelingsfase?
Vraag de brochure aan door te klikken op onderstaande afbeelding:
.png)