Week van de Lentekriebels
Wil je als ouder meer weten over de Week van de Lentekriebels, omdat de school van je kind hieraan meedoet? Op deze pagina lees je waarover de lessen gaan, zodat je voorbereid bent als je kind met vragen thuiskomt. We nodigen je van harte uit om thuis met je kind door te praten over de onderwerpen. Heb je van de Week van de Lentekriebels gehoord, maar doet de school van jouw kind nog niet mee? Misschien kun je de school ervan overtuigen dat het belangrijke én leuke lessen zijn!
Wat is de Week van de Lentekriebels?
De Week van de Lentekriebels is een nationale projectweek voor het speciaal- en basisonderwijs georganiseerd door Rutgers in samenwerking met de regionale GGD’en. Scholen die meedoen geven een week lang les over weerbaarheid, relaties en seksualiteit.
Rutgers en de GGD’en ondersteunen scholen bij het geven van relationele en seksuele vorming. Op een structurele manier, oftewel: gedurende het hele jaar en elk jaar opnieuw, zodat scholen met hun informatie aansluiten bij de leeftijd en ontwikkeling van kinderen en jongeren.
Alle basisscholen en (onderbouw van) middelbare scholen in Nederland zijn verplicht om relationele en seksuele vorming te geven. Ze kunnen zelf bepalen op welke manier zij daar invulling aan geven, passend bij de achtergrond van de school.
Deelname aan de Week van de Lentekriebels is niet verplicht. Elk jaar doen steeds meer scholen mee. Voor scholen die meedoen aan de Week van de Lentekriebels is het een prettige manier om jaarlijks relationele en seksuele vorming te geven.
Ook kiezen deelnemende scholen zelf hóe ze meedoen aan de Week van de Lentekriebels, bijvoorbeeld welke lesmethode ze gebruiken, welke lessen ze wel of niet geven, en of ze bijvoorbeeld gastlessen en andere zelfontwikkelde lesideeën inzetten. Naast deelname aan de Week van de Lentekriebels zijn er tal van andere manieren waarop scholen relationele en seksuele vorming structureel op de kaart kunnen zetten.
Doel en meerwaarde van deze week
Het doel van de Week van de Lentekriebels is om scholen te ondersteunen, zodat zij kinderen de juiste kennis en vaardigheden mee kunnen geven voor een gezonde en veilige ontwikkeling. Wat past bij hun leeftijd en belevingswereld, én hen helpt om op latere leeftijd verantwoorde keuzes te maken. Onderzoek laat zien dat wanneer kinderen al in het basisonderwijs goede lessen relationele en seksuele vorming krijgen, zij een positiever zelf- en lichaamsbeeld hebben. Ook kunnen zij beter hun grenzen aangeven, zijn ze weerbaarder en gaan zij respectvoller met elkaar om.
Daarnaast weten we uit onderzoek dat jongeren later, wanneer zij seksueel actief worden, meer verantwoorde en gezonde keuzes maken en minder worden geconfronteerd met seksuele problemen als grensoverschrijdend gedrag, ongewenste zwangerschap en soa’s.
Soms voelen ouders ongemak, of hebben zij vragen als: ‘Sporen deze lessen kinderen juist niet aan tot seksueel gedrag?’. Het antwoord hierop is nee. Onderzoek leert dat jongeren die op school goed zijn voorgelicht, gemiddeld genomen vaak zelfs later starten met seksuele handelingen en bewustere keuzes maken. Daarnaast geven kinderen aan het fijn te vinden om daar met ouders en leerkrachten over te praten, hoe spannend of giechelig het onderwerp soms ook is. Veel ouders willen dan ook dat hun kind betrouwbare informatie krijgt, passend bij hun leeftijd, en niet zelf op internet foutieve (of zelfs schadelijke informatie) gaat vinden.
Bekijk de video die uitleg geeft over het belang van seksuele vorming op het basisonderwijsRelationele en seksuele vorming
De school is een plek waar kinderen veel tijd doorbrengen. Kinderen maken op school nieuwe vrienden en leren hoe zij omgaan met elkaar. Ze leren ook om te gaan met verschillende gevoelens, en worden er misschien wel voor het eerst verliefd. De school is dus een belangrijke plek voor de ontwikkeling van kinderen. Naast ouders en verzorgers, heeft daarom ook de school een belangrijke taak om kinderen kennis en vaardigheden bij te brengen die bijdragen aan een veilige en gezonde ontwikkeling. Zo ook op het gebied van weerbaarheid, relaties, seksualiteit. Daarnaast heeft de school een verantwoordelijkheid om een veilige omgeving te creëren waar kinderen gezond op kunnen groeien. Relationele en seksuele vorming is daarmee een gedeelde verantwoordelijkheid van ouders, verzorgers en ook de school.
Op de basisschool gaat relationele en seksuele vorming vooral over vriendschappen en verliefdheid, over hoe je lichaam werkt, hoe je lichaam verandert gedurende de puberteit en over voortplanting. Daarnaast leren kinderen dat hun lichaam van hen is, dat niemand hier zonder hun toestemming aan mag zitten en oefenen zij met het aangeven en respecteren van wensen en grenzen. Op de middelbare school lezen jongeren meer over hun eigen lichaam, relaties en seksualiteit. Ook leren ze respectvol (online) met elkaar omgaan en krijgen ze, bij voorkeur, informatie over hoe ze veilige, gezonde en prettige seks kunnen hebben als ze daaraan toe zijn.
Heb je hier als ouder of verzorger vragen over? Dan kun je hier natuurlijk met school over in gesprek gaan. Maak je je zorgen over wat jouw kind in de les leert dan is het belangrijk om dat ook aan te geven, zodat school meer kan vertellen over de lessen en met jou hierover in gesprek kan gaan.
Heb je bewust gekozen voor een school met een bepaalde identiteit? Bijvoorbeeld openbaar, islamitisch of gereformeerd? Dan mag je verwachten dat de lessen relationele en seksuele vorming daar ook op aansluiten. Ook dit kun je met de school bespreken.
Wat gebeurt er tijdens de Week van de Lentekriebels?
- Rutgers en de GGD’en adviseren scholen om gedurende de week minimaal één les per dag te geven over weerbaarheid, relaties en seksualiteit.
- Rutgers en de GGD’en adviseren scholen om de Week van de Lentekriebels te gebruiken als startpunt, om op een structurele manier aandacht te besteden relationele en seksuele vorming. Oftewel: gedurende het hele jaar en elk jaar opnieuw, zodat scholen met hun informatie aansluiten bij de leeftijd en ontwikkeling van kinderen en jongeren. Leerkracht hebben daarbij een belangrijke rol te zorgen voor een veilige sfeer.
- Rutgers en GGD’en adviseren scholen die meedoen aan de Week van de Lentekriebels om gebruik te maken van methoden die aansluiten bij de leeftijd en ontwikkeling van leerlingen en om gebruik te maken van lesmaterialen die door onafhankelijke experts zijn gecheckt.
- Er zijn verschillende door het RIVM erkende lesmaterialen. Voor het basisonderwijs bestaan er drie erkende lesmethoden in een doorlopende leerlijn, die scholen het beste ondersteunen bij het structureel inrichten van hun onderwijs op het gebied van weerbaarheid, relaties en seksualiteit. Dit zijn lesmethoden van verschillende aanbieders, ook die niet aan Rutgers zijn gelieerd. Alle drie deze lesmethoden worden bij voorkeur het hele jaar ingezet, niet alleen tijdens de Week van de Lentekriebels. Een volledig overzicht van alle door het RIVM erkende lesmaterialen vind je hier.
- Scholen geven een eigen invulling aan de Week van de Lentekriebels. Bijvoorbeeld door een tentoonstelling of presentatie waarbij kinderen aan hun familie laten zien wat ze die week gemaakt en geleerd hebben. Daarnaast kunnen ze kiezen voor een activiteit zoals gedichten maken, knutselen, een theatervoorstelling of een boerderij bezoek. Benieuwd wat jouw school doet tijden de Week van de Lentekriebels? Neem contact op met de school.
- Seksuele opvoeding is een onderwerp voor thuis én op school. Daarom vinden wij het belangrijk dat scholen ouders/opvoeders bij de Week van de Lentekriebels betrekken door een ouderavond te organiseren of de ouders een informatiebrief te sturen. We adviseren scholen om ouders ook te informeren over de onderwerpen die per dag besproken worden, zodat ouders voorbereid zijn en thuis kunnen doorpraten. Dat zijn leuke en waardevolle gesprekken.
- Elk jaar staat er een thema centraal. In 2024 is het thema ‘Weerbaar online.’ Het gaat hierbij om het online weerbaar maken van kinderen en jongeren. In de bovenbouw gaat het ook om de invloed van sociale media en hoe je kinderen beschermt tegen het onbedoeld tegenkomen van naaktbeelden.
Als ouder met je kind in gesprek
De Week van de Lentekriebels is een mooie aanleiding om ook thuis in gesprek te gaan over verliefdheid, relaties, weerbaarheid en seksualiteit. Ook is het belangrijk dat kinderen voorbereid zijn op wat er allemaal in de puberteit verandert. Als je hier van jongs af aan over praat, is het voor kinderen normaal en voorkom je dat het een taboe wordt. Je laat hiermee zien dat je kinderen bij jou terecht kunnen als ze vragen hebben, of met problemen zitten. En ze krijgen de kennis en informatie van hun ouders. Informatie die ze anders bij vrienden of online gaan zoeken.
Vanaf de puberteit staan kinderen steeds minder open voor wat hun ouders zeggen en gaan zij meer af op wat leeftijdsgenoten vinden en denken. Ook daarom is het belangrijk om thuis met je kind te praten, voordat de puberteit begint. Je hoeft niet bang te zijn dat je kind nog niet toe is aan bepaalde informatie. Kinderen onthouden namelijk alleen wat zij interessant vinden en waar ze op dat moment aan toe zijn.
Bekijk hier hoe je verder met je kind in gesprek kan gaan.
Informatie voor kinderen zelf
Op de website van de Pubergids kunnen kinderen vanaf 10 jaar alles lezen over de puberteit. Je kunt ze ook vertellen dat ze kunnen bellen of chatten met de de Kindertelefoon als ze vragen of problemen hebben waarmee ze liever niet naar jou gaan. Of ze kunnen ervaringen uitwisselen met leeftijdsgenoten via Help Elkaar. Hieronder de links:
- Pubergids.nl https://pubergids.nl/
- Kindertelefoon.nl https://www.kindertelefoon.nl/
- Help Elkaar https://www.kindertelefoon.nl/chat